Hayvanlar âleminde hediye verme davranışı, uzun süre insanlara özgü bir özellik olarak kabul edildi. Ancak yapılan araştırmalar, birçok hayvan türünün de eşlerini ve arkadaşlarını çeşitli hediyelerle mutlu ettiğini ortaya koydu. Bu davranışın ardındaki nedenler ve yöntemler oldukça çeşitli ve şaşırtıcı.

Böcekler ve Araknidlerdeki Hediye Vermenin Evrimsel Yönü

Evlilik hediyesi verme davranışı, özellikle böcekler ve araknidler arasında yaygın. Erkekler, dişileri etkilemek ve çiftleşme şanslarını artırmak için çeşitli hediyeler sunarlar. Bu hediyeler bazen lezzetli bir av, bazen de spermleriyle karışık siyanür gibi maddeler olabilir. Altı benekli güveler, örnek olarak verilebilir. Erkekler dişilerine spermleriyle birlikte siyanür verirler. Bazı örümcek türleri ise avlarını ipeğe sarar ve kimyasallar ekleyerek daha çekici hale getirirler. Ancak, bu "hediyelerin" her zaman gerçekçi olmadığı da gözlemlenmiştir. Pisauridae familyasından bazı örümcek türlerinde hediyelerin %70'inin sahte olduğu tespit edilmiştir. Kanada'daki Toronto Üniversitesi'nden Darryl Gwynne, erkeklerin bayat, kurumuş böcek bacakları gibi düşük kaliteli hediyeler sunarak dişileri kandırmaya çalıştığını belirtiyor. Bu durum, erkeklerin üreme şansını artırmayı amaçlayan bir aldatmaca stratejisi olarak yorumlanabilir. Dişi, aldatıldığını fark ettiğinde ise erkeği reddeder.

Hayvanlardaki Hediye Vermenin Amaçları

Hediye verme davranışı, her zaman cinsel seçilimle ilgili değildir. Bazı türlerde, hediyeler sosyal bağları güçlendirmek, ilişkileri sürdürmek veya karşılıklı yardımlaşmayı teşvik etmek amacıyla verilir. Avrasya alakargaları, örnek olarak verilebilir. Bu zeki kuşlar, eşlerine çeşitli hediyeler sunar ve eşlerinin tercihlerini dikkate alırlar. İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nden Nicola Clayton, kargalardan ceviz, zeytin, bira kapağı ve şarap mantarı gibi hediyeler aldığını belirterek, bu davranışın yalnızca beslenmeyle ilgili olmadığını gösteriyor. Vejetaryen olan Clayton, kargaların ona ölü hayvan yerine bu tür eşyaları tercih etmesinin ilginç olduğunu vurguluyor. Bonobolar da, tıpkı insanlar gibi, yabancılara bile özverili hediyeler verirler. Çin'in Jiangsu Tarım Bilimleri Akademisi'nden yapılan bir keşif, 99 milyon yıllık kehribarda bir erkek sineğin mukustan yapılmış boş bir balon tutarak dişisine hediye sunduğunu göstermiştir. Bu durum, hediye verme davranışının milyonlarca yıldır devam ettiğini ve evrimsel bir öneme sahip olduğunu göstermektedir.

İnsan Benzerliği ve Sosyal Bağların Güçlendirilmesi

Bazı hayvanlarda gözlemlenen hediye verme davranışı, insanlardaki hediye verme davranışıyla belirgin bir benzerlik gösterir. Avrasya alakargaları örneğinde olduğu gibi, hediyeler sosyal bağları güçlendirmek ve ilişkiyi sürdürmek için kullanılabilir. Bu durum, hediye vermenin yalnızca üremeyle ilgili olmadığını, aynı zamanda sosyal etkileşim ve iletişimin bir parçası olduğunu gösterir. Alakargalarda olduğu gibi uzun süreli çift ilişkilerinde, hediye vermek bir rüşvet değil, bir takdir ve sevgi göstergesi olabilir. İnsanlar gibi, bazı hayvanlar da karşılıklı sevgi ve saygı göstermek için hediyeler sunarlar. Bu durum, özellikle yüksek zekâya sahip türlerde daha belirgindir. Bayat veya düşük kaliteli hediyelerin reddedilmesi, hediyenin sadece biyolojik bir fonksiyonu olmadığını ve sosyal bir bağlam içinde değerlendirildiğini gösterir. Bu davranış, İngiltere, Kanada, ve Avrasya gibi farklı coğrafyalarda yaşayan çeşitli türlerde gözlemlenmiştir. Bu benzerlikler, hediye vermenin evrimsel süreçte nasıl geliştiğini ve farklı türler arasında nasıl bir çeşitlilik gösterdiğini anlamamıza yardımcı olabilir.